-Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον ιό Έμπολα

Η επιδημία του ιού Έμπολα δεν αφορά μόνο τη Δυτική Αφρική, αφού κρούσματα του εντοπίζονται τόσο σε ευρωπαϊκές χώρες, όσο και στις ΗΠΑ. Αν και οι ελληνικές υγειονομικές αρχές έχουν τεθεί σε πλήρη ετοιμότητα για τη διαχείριση πιθανού κρούσματος, καλό είναι όλοι να γνωρίζουμε βασικές πληροφορίες για τον ιό που προκαλεί αιμορραγικό πυρετό.

Τι είναι ο αιμορραγικός πυρετός Έμπολα;

Ο αιμορραγικός πυρετός Έμπολα είναι μια σπάνια, σοβαρή, συχνά θανατηφόρος ιογενής λοίμωξη. Η νόσος προσβάλλει ανθρώπους και άλλα  πρωτεύοντα θηλαστικά (πχ πιθήκους,γορίλες, χιμπατζίδες). Ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1976 σε ένα χωριό κοντά στον ποταμό Έμπολα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κόνγκο και συγχρόνως στο Σουδάν. Η προέλευση του ιού είναι άγνωστη, ωστόσο ‘’αποθήκη’’ του ιού στη φύση θεωρούνται ορισμένα είδη φρουτοφάγων νυχτερίδων που ενδημούν στην Αφρική.

Πως μεταδίδεται;

Ο ιός Έμπολα μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, με άμεση επαφή (μέσω αμυχών στο δέρμα ή των βλεννογόνων), με αίμα, εκκρίσεις, όργανα, ιστούς ή άλλα σώματικά υγρά (π.χ. σάλιο,ούρα,κόπρανα, σπέρμα κλπ) μολυσμένων ατόμων, νεκρών ή ζωντανών, καθώς και με την έμμεση επαφή με αντικείμενα (όπως ρούχα,σεντόνια,χρησιμοποιημένες βελόνες) που έχουν μολυνθεί από σωματικά υγρά ασθενών. Στους τρόπους μετάδοσης περιλαμβάνεται και η χωρίς προφυλάξεις σεξουαλική επαφή με ασθενείς, έως και επτά εβδομάδες (περίπου δύο μήνες) μετά την ανάρρωση τους. Η μετάδοση στο περιβάλλον του νοσοκομείου είναι συχνή, με την έκθεση των επαγγελματιών υγείας και άλλων ατόμων που φροντίζουν ασθενείς χωρίς να λαμβάνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις. Οι ασθενείς θεωρούνται μολυσματικοί από τη στιγμή που παρουσιάζουν συμπτώματα. Η ασθένεια μεταδίδεται επίσης μέσω της άμεσης επαφής με το αίμα και άλλα σωματικά υγρά από μολυσμένα άγρια ζώα,νεκρά ή ζωντανά, όπως π.χ. πιθήκους, γορίλες, αντιλόπες και νυχτερίδες.
Μεταδίδεται με τον αέρα ο ιός;

Ο ιός Έμπολα δε μεταδίδεται μέσω του αέρα, όπως η γρίπη ή η φυματίωση.

Από τη στιγμή που θα μολυνθώ σε πόσο χρόνο θα εκδηλώσω συμπτώματα;

Τα συμπτώματα εκδηλώνονται από δύο έως και 21 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;

Η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί με πυρετό, έντονους μυϊκούς πόνους, αίσθηση αδυναμίας, πονοκέφαλο και πονόλαιμο. Το επόμενο στάδιο της ασθένειας περιλαμβάνει εμετό, ναυτία, διάρροια, ανορεξία, κοιλιακό πόνο, εξάνθημα και δυσλειτουργία του ήπατος και των νεφρών. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν, επίσης, αιμορραγικές εκδηλώσεις εσωτερικών και εξωτερικών οργάνων (πχ αιμορραγίες από τη μύτη, τα ούλα, το δέρμα, αίμα στα εμέσματα ή και στα κόπρανα, αιμορραγίες στα σημεία των ενέσεων) και πολυοργανική ανεπάρκεια. Η θνητότητα της νόσου κυμαίνεται από 25% έως 90%, ανάλογα με το είδος του ιού.

Υπάρχει θεραπεία ή εμβόλιο για τον ιό Έμπολα;

Δεν υπάρχει προς το παρόν ειδικό εμβόλιο ή θεραπεία για την ασθένεια, αν και πολλές επιστημονικές ομάδες ανά τον κόσμο αναπτύσσουν και χορηγούν σε πειραματικό επίπεδο διάφορα θεραπευτικά σχήματα. Σε κάθε περίπτωση, η αγωγή είναι σήμερα υποστηρικτική και συμπτωματική.

Ποιος είναι ο κίνδυνος να μολυνθώ από τον ιό Έμπολα και πως μπορώ να προφυλαχτώ;

Ακόμα και αν ζείτε ή έχετε ταξιδέψει σε περιοχές που έχουν πληγεί από την τρέχουσα επιδημία στην Δυτική Αφρική (Γουινέα, Λιβερία, Σιέρα Λεόνε, Νιγηρία), ο κίνδυνος μόλυνσης από τον ιό Έμπολα είναι εξαιρετικά χαμηλός, εκτός εάν έχετε εκτεθεί σε αίμα ή άλλα σωματικά υγρά νεκρού ή ζωντανού μολυσμένου ατόμου ή ζώου. Η συνήθης κοινωνική επαφή σε δημόσιους χώρους με άτομα που δε φαίνεται να είναι άρρωστα δεν ενέχει κίνδυνο μετάδοσης του ιού Έμπολα. Δεν κινδυνεύετε να μολυνθείτε από τον ιό Έμπολα ανταλλάσσοντας χρήματα ή αγαθά, ή κολυμπώντας σε πισίνα. Ο ιός Έμπολα δε μεταδίδεται με το τσίμπημα των κουνουπιών.
Ο ιός Έμπολα σκοτώνεται εύκολα με το καλό πλύσιμο με σαπούνι, χλωρίνη (αραίωση 1:10), τα συνήθη αντισηπτικά/ απολυμαντικά ή το στέγνωμα κάτω από τον ήλιο. Το πλύσιμο των ρούχων που έχουν μολυνθεί με βιολογικά υγρά σε πλυντήριο με απορρυπαντικα, υψηλή θερμοκρασία μπορεί να εξουδετερώσει τον ιό Έμπολα. Ο ιός δεν επιζεί για μεγάλο χρονικό διάστημα σε επιφάνειες που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο ή έχουν στεγνώσει.

Έχω ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρα όπου παρουσιάστηκαν κρούσματα της νόσου. Τι πρέπει να προσέξω;

Ο κίνδυνος να έχετε εκτεθεί στον ιό Έμπολα είναι εξαιρετικά χαμηλός. Ωστόσο σε περίπτωση που:

• εμφανίσετε πυρετό, ανεξήγητο αίσθημα κόπωσης, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, διάρροια ή άλλα σοβαρά συμπτώματα μετά την επιστροφή σας από τις χώρες/περιοχές που αναφέρουν κρούσματα ή
• έχετε εκτεθεί άμεσα σε σωματικά υγρά νεκρού ή ζωντανού μολυσμένου ατόμου ή ζώου, καθώς και αν είχατε χωρίς προφυλάξεις σεξουαλική επαφή με ασθενή που έχει αναρρώσει από αιμορραγικό πυρετό,

αναζητήστε αμέσως ιατρική εκτίμηση και φροντίδα, αναφέροντας το ιστορικό των ταξιδίων σας. Τονίζουμε ότι τα συμπτώματα αυτά μπορεί να οφείλονται  σε άλλη ασθένεια, όπως ελονοσία, ή οποία απαιτεί άμεση διάγνωση και θεραπεία.
Πριν την επίσκεψή σας σε υπηρεσία υγείας επικοινωνήστε τηλεφωνικά με το ΚΕΕΛΠΝΟ (210-5212054). Θα χρειαστεί να απαντήσετε σε λίγες ερωτήσεις που θα βοηθήσουν τους ειδικούς να αξιολογήσουν τον κίνδυνο που διατρέχετε και θα σας δώσουν οδηγίες που θα απευθυνθείτε, ενώ παράλληλα θα ειδοποιηθεί το ιατρικό προσωπικό να λάβει τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης.